Een beter welkom voor doven en slechthorenden

Gastblog door Roland van den Bergh

Een eerste stap naar het meer toegankelijk maken van het museum voor doven en slechthorenden ligt eigenlijk wel voor de hand: alle films voorzien van ondertiteling. Vijfendertig films in totaal. Wie niet of slecht hoort kan dan in ieder geval lezen.

Dat leek voor ons makers een niet al te ingewikkeld klusje, maar tot onze verrassing liepen we tegen nogal wat zaken aan. Ondertitelen voor doven en slechthorenden bleek iets anders dan ondertitelen vanuit een andere taal. Tik maar eens op Teletekst 888, dan merk je dat snel. Zo worden er verschillende kleuren letter gebruikt voor de verschillende personen die aan het woord zijn. Sommige geluiden en hier en daar ook muziek worden in de ondertiteling aangeduid.

Maar zelfs de keuze van de letter vraagt aandacht. Is hij duidelijk genoeg? En heel belangrijk: contrasteert hij voldoende op alle achtergronden bij de films die we hebben gemaakt?

Dan waren we er nog niet. In het museum gebruiken we zowel beamers als beeldschermen in verschillende formaten. Er zijn zelfs ronde beeldschermen. De ondertiteling moet daar op afgestemd worden. Bij elke film opnieuw.

De tekst zelf moest op sommige punten worden aangepakt. Simpelweg, omdat je in de ondertitels vaak niet zoveel ruimte hebt. Of als een spreker bij een interview echt spreektaal gebruikt en bijvoorbeeld zinnen niet afmaakt.

Elke film op zich vroeg aandacht voor al deze punten.

Bij een workshop Een welkom museumbezoek voor dove bezoekers van Roos Wattel werd me bovendien duidelijk dat je het eigenlijk hebt over nogal van elkaar verschillende doelgroepen.

Ik kreeg mee dat doven een heel eigen subcultuur hebben ontwikkeld en dat ze het liefst communiceren via gebarentaal. Bij de slechthorenden is er een grote groep ouderen die op later leeftijd minder zijn gaan horen. De benadering van beide groepen is toch heel verschillend.

Met het ondertitelen hopen we in ieder geval een eerste goede stap te hebben gezet naar een mooi welkom ook voor deze groepen.