De aanbidding van de herders

Het Elisabeth Weeshuis Museum heeft het bijzondere schilderij De aanbidding van de herders van Paulus Moreelse uit 1630 aangekocht. Met steun van velen!

Het museum is zeer verheugd met de aanwinst. Volgens directeur Nicole Spaans hoort dit 17^e eeuwse schilderij, dat werd vervaardigd in opdracht van Floris II van Pallandt, graaf van Culemborg, thuis in de Lekstad. Bij de fondsenwerving kreeg het museum steun van conservator oude kunst van het Centraal Museum, Liesbeth Helmus, en werd het inhoudelijk bijgestaan door conservator bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Eric Domela Nieuwenhuis, die zijn dissertatie schreef over Paulus Moreelse (1571-1638). De ondersteuning van deze experts waardeert directeur Spaans zeer.

Dat de fondsenwerving succesvol was, heeft natuurlijk met meerdere factoren te maken. De fondsen beoordelen streng op de inhoud. Past het schilderij bijvoorbeeld werkelijk in de collectie? Maar ook: voegt het iets toe aan de Nederlandse openbare kunstcollectie als geheel? ‘Floris II van Pallandt was naast graaf van Culemborg tevens protector van het Elisabeth Weeshuis aldaar. Het nog steeds bestaande weeshuis is bij uitstek een geschikte plek voor dit schilderij dat Floris II van Pallandt door Paulus Moreelse in opdracht liet schilderen,’ zegt de Vereniging Rembrandt. Het Mondriaan Fonds onderstreept in zijn toekenningsbrief dat De aanbidding van de herders binnen het oeuvre van Moreelse belangrijk en zeldzaam is vanwege de bijbelse voorstelling. In diverse Nederlandse collecties is Moreelse alleen vertegenwoordigd met portretten, pastorale scenes en een enkele mythologische voorstelling.

Het museum is zeer verheugd met de aanwinst. Volgens directeur Nicole Spaans hoort dit 17^e eeuwse schilderij, dat werd vervaardigd in opdracht van Floris II van Pallandt, graaf van Culemborg, thuis in de Lekstad. Bij de fondsenwerving kreeg het museum steun van conservator oude kunst van het Centraal Museum, Liesbeth Helmus, en werd het inhoudelijk bijgestaan door conservator bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Eric Domela Nieuwenhuis, die zijn dissertatie schreef over Paulus Moreelse (1571-1638). De ondersteuning van deze experts waardeert directeur Spaans zeer.

Uit de archieven van de heren en graven van Culemborg blijkt dat Moreelse in maart 1631 een bedrag van 360 gulden kreeg uitbetaald voor zijn ‘Corsnacht’. Opdrachtgever graaf Floris II (1577-1639) was een belangrijke figuur uit de geschiedenis van Culemborg en de Republiek van de Zeven Verenigde Nederlanden. Als een van de meest vooraanstaande edelen van zijn tijd speelde hij een aanzienlijke staatkundige rol. Hij gaf opdrachten aan diverse kunstenaars, zoals Roelant Savery, Gerard van Honthorst en dus ook aan Paulus Moreelse. De spinzaal van het museum huisvest van oudsher het grootste deel van de museale schilderijencollectie. Daar hangen ook de portretten van de graaf en de gravin uit 1617 van de vermaarde Haagse portretschilder Jan van Ravesteyn (1572-1657). Nu dus aangevuld met De aanbidding van de herders van Moreelse.

Behalve van de Vereniging Rembrandt, het Mondriaan Fonds en het VSBfonds (twee maal 55.000 euro en een maal 25.000 euro) ontving het museum bijdragen van het Hendrik Muller Fonds, het Prins Bernhard Cultuurfonds, de M.A.O.C. Gravin van Bylandt Stichting, de Culemborgse Gemeenteraad, de Vereniging Vrienden van het Elisabeth Weeshuis Museum, de Kring Culemborgse Bedrijven en tal van particulieren. Culemborgs VVD-raadslid Han Braam nam het initiatief voor de motie die leidde tot een bijdrage uit het raadsbudget: ‘De verwerving van een historisch aan Culemborg gerelateerde Hollandse meester is voor de stad een eenmalige en unieke kans om ons museum, één van de belangrijke aanjagers van de levendigheid in de binnenstad, te versterken.”