Door Ellie Tap

Aan de keukentafel van het Weescafé vertelt Judith van der Stelt hoe ze een paar jaar geleden het boek Zonder Ouders* schreef. Ze interviewde vijf mensen die als kind nog in het Elisabeth Weeshuis hadden gewoond.

Het bijzondere is dat iedereen zijn of haar verhaal wilde vertellen, ook al was voor de meesten hun verblijf in het weeshuis moeilijk geweest. De sfeer hing helemaal af van de vader en de moeder die op dat moment de leiding hadden. Sommigen waren niet op hun taak toegerust, en daar werden de kinderen dan de dupe van. Gelukkig waren er ook ouders die de kinderen binnen de mogelijkheden wel individuele aandacht gaven.

“Wat me het meeste trof, was dat we in Nederland eigenlijk nog zo kort geleden in een totaal andere wereld leefden. De manier waarop kinderen 70 jaar geleden werden behandeld, was een paar generaties later al volstrekt ondenkbaar. Tegelijkertijd besef je dat overal in de wereld soms nog steeds liefdeloos met kinderen wordt omgesprongen, vooral als deze zich niet kunnen verweren. Wat ik ook fascinerend vond, was dat het karakter heel bepalend lijkt voor hoe iemand het opgroeien in een weeshuis ervaart. Sommigen waren er nog steeds heel emotioneel onder, anderen hadden hun emoties juist helemaal geblokkeerd.

Weer anderen hadden het verleden een plek weten te geven. Zo keek Rika Kool-Sprong met berusting terug op de tijd die ze er als half-wees doorbracht. Er was geen keus: haar moeder had geen geld om het grote gezin te voeden, en nu hadden ze tenminste onderdak en eten. ‘We liepen gewoon mee’ vertelde Corrie Pop-van Beurden over het moment waarop haar opoe haar met twee zusjes naar het weeshuis bracht: ‘het leven overkwam je meer’. Pas toen ze haar kleinkinderen op die leeftijd zag, drong tot haar door hoe jong ze was geweest toen ze het weeshuis inging. En wat ze had gemist.

In het museum blijven de verhalen van de weeskinderen bewaard. De les is dat we altijd alert moeten blijven als het gaat om de bescherming van zwakkeren. En juist kinderen vinden dit een ontzettend spannend museum. Zo zie je dat een nieuwe bestemming een gebouw hele nieuwe kansen kan bieden. Nee, voor mij is dit gebouw geen symbool van verdriet. Dat het verleden hier verteld blijft worden, is juist een verrijking”.

* Het boek Zonder Ouders van Judith van der Stelt is te koop in de winkel van het Elisabeth Weeshuis Museum. Het boek is mede gebaseerd op interviews die Guido Abuys en Robbert Huijskens op film vastlegden.